تحقیق در مورد سدها

تحقیق در مورد سدها

چکیده:

-1. تاریخچه سدسازی در ایران و جهان

بشر از زمانهای دور، برای مهار نیروهای طبیعی و در اختیار گرفتن آنها تلاش و تكاپوی زیادی انجام داده است. یكی از عمده ترین نیاز انسان در زندگی، مسئله آب است كه عامل اساسی تشكیل تمدنهای كهن در مناطق مختلف جهان بوده و عدم آن، باعث نابودی تمدنهای قدیمی زیادی شده است. تاریخ و تمدن بشر نشان می دهد كه اكثر شهرها و تمدن ها، تا حد امكان در كنار رودخانه ها یا سواحل دریاها بنا شده است. با افزایش جمعیت و افزایش آگاهی ها، انسانها سعی نمودند در مناطق دورتر از رودخانه نیز از امتیاز آب بهره مند شوند. مهندسی سد از روش های ساخت ابتدائی و ساده به شكل پیچیده امروزی، تكامل یافته است. سدسازی كهن را باید ارج نهاد چرا كه یك هنر اولیه و آزمایشات منتج از تجارب و آزمونهای ساده بوده است كه بتدریج طی قرنهای متمادی با علم درآمیخته است.

 سدهای خاكی ساخته شده در هزاران سال پیش از استحكام چندانی برخوردار نبودند لذا به راحتی بوسیله سیلاب شسته شده و از بین می رفتند. ولی ساخت سدهای با مصالح سنگی در بسیاری از نقاط دنیا رایج بوده است. یكی از اولین سدهای سنگریزه ای جهان، سد الكفاره در وادی الغراوی، نزدیكی حلوان در كشور مصر است. بقایای جامانده از این سد كه زمان ساخت آن بین سالهای 2600 تا 2900 قبل از میلاد تخمین زده می‌شود، نظر هر بیننده ای را به خود جلب می كند. این سد از نوع سنگریزه و به ارتفاع 14 متر و طول 115 متر با پوشش ساخته شده از سنگ تراشیده و هسته سنگ لاشه ای – شنی بوده است.

مهارت سازندگان سدها به تدریج در طول قرنهای متمادی افزایش یافت. رومیان سدهای زیادی با مصالح بنائی و ملات بسیار بادوام احداث كردند كه برخی از آنها، هنوز هم مورد بهره برداری قرار می گیرد و سرریزهای بزرگ آن سدها، گواه بر درك رومیان از مبانی مهندسی است. در ایران قدیم نیز سد مهمی در تنگه باریكی بروی رودخانه كبار در حدود 24 كیلومتری شهرستان قم ساخته شده است. تصور می شود این سد كه قدمت آن به حدود 1300 سال قبل از میلاد می رسد، قدیمی ترین سد قوسی باشد كه هنوز هم پابرجا مانده است. ارتفاع آن به حدود 26 متر و طول آن به 55 متر بالغ می شود. بدنه این سد از سنگ لاشه سخت و رویه آن از ملات و تخته سنگ ساخته شده و دو سر قوس سد به دیواره های تنگه قفل و بست گردیده است.

طراحی سدهای پشتبنددار با احداث سد البوئورادفریا (كه به نام سد المند الجو نیز معروف است) در نزدیكی باداجو اسپانیا در سال 1747 پیشرفت نمود. این سد یك سازة سنگ لاشه ای – بنائی به ارتفاع 5/23 متر و طول 170 متر می‌باشد. كه سطح پائین دست آن به پشتبندها تكیه دارد. مفاهیم طراحی سدهای سنگی از اسپانیا به آمریكالی شمالی و آمریكای جنوبی انتقال یافت در مكزیك سدهای سنگ لاشه ای – بنائی در موارد زیادی انتخاب گردید.