ساختمان های چوبی

ساختمان های چوبی

چکیده:

پیش از به وجود آمدن خانه و مسكن از مصالح بنائی انسانهایی كه در كناره های جنگل زندگی می كردند برای رهایی از خطر حیوانات از كلاف بندی های كوچك و بزرگ به شكل تركیبی از آلاچیق ساده و پوششهای گیاهی در جوانب آن جهت دیواره ها و بطور كلی سرپناه به وجود می آورده اند تا از گزند حیوانات وحشی در امام باشند. پس از تكامل زندگی، معماری پدید آمده كه در شكلهای مختلف و از مصالح گوناگون نظیر سنگ، خشت و آجر جهت اسكلت سازی بنا در فرمهای مطلوب استفاده شده است. به طور كلی بنا به موقعیت زمان و نسبت به نوع سلیقه تزیینات در نماسازی داخلی و خارجی نیز به وجود آمده است.

در كاوشهای باستان شناسی كه در طبقات سوم تپه های سیلك كاشان انجام شده، وجود پوششهای سقف چوبی از معماری هزاره سوم قبل از میلاد حكایت می كند. همچنین در اكتشافات دیگر باستان شناسی كه از شهر سوخته در كناره رود هیرمند كه به علت وقوع زمین لرزه در زیر خاك مدفون شده، سقفهای چوبی و نعل درگاه دربها و پنجره ها و تیرهای حمال و باربر در زیر پله ها جهت استفادة طبقه دوم بناها از تكامل معماری و كاربرد موثر چوب سخن می گوید.

در بسیاری از مكتوبات محققان رشته های معماری جهان آمده است كه آثار تخت جمشید و كاخهای هفده گانه هخامنشی كه از آثار معماری عظیم در جهان می باشد، حكایت از این دارد كه در تعدادی از این كاخها از ستونهای چوبی مرتفع و قطور همراه با سرستونهای جالب و كلاف كشی پلها سود برده  شده است و در پوششهای سقف آنها نیز از چوبهای مقاوم سدر و انواع دیگر به نام آسمانه استفاده گردیده.

در این بناها تزیینات چوبی و كله گاوسازیها مورد توجه بوده. زیرا كه چوب هم مقاوم و هم شكل پذیر می باشد و اجرای آن در زمان كوتاه نسبت به انواع سنگی آن به وجود می آید. در كاخهای ساسانی از چوب در نماسازیهای داخلی و دربهای بزرگ و در كلاف بندیها و اجرای  طاقها استفاده شده است. در دوران صفویه از بناهای چوبی و كلاف كشی آن جهت اسكلت بندی و سپس نماسازیهای خارجی و در برخی موارد قسمتهای داخلی نیز به شكلهای مطلوب جهت كاخهای عالی قاپو – چهل ستون و عمارت هشت بهشت در اصفهان استفاده شده.

علاوه بر استخوان بندی، از تزئینات بسیار زیبای چوبی در قابسازی سقفها به شكل كارهای بسیار ظریف گره و همچنین پنجره های مشبك گره درودگران و درهای منبت و معجرها (جانپناه) استفاده فراوان شده كه تا امروز باقی مانده و مانند گوهری بر تارك معماری جهان می درخشد. شكل 371-372-373-374)

ایجاد ساختمانهای چوبی در دورانهای معاصر نیز به شكلهای مختلف مورد توجه بوده است و در زمان حاضر بناهای چوبی جدا از گرایشهای سنتی ساخته می شوند. ساكنین بومی در حواشی جنگل به علت وجود چوب فراوان در مناطق شمال و كم بودن مصالح دیگر ساختمانی از چوب استفاده فراوان میكنند همچنین در بناهای چوبی مدرن كه در مواردی اجرای سنتی در آنها نیز حاكم می باشد از چوب استفاده فراوان می كنند.

طرح و روابط در بناهای چوبی

بنای چوبی به شكلهای ساده كلبه های جنگلی و مسكونی كوچك در حواشی جنگل، همچنین بناهای مسكونی در روستاها و شهركهای كوچك و بزرگ ساخته می شوند. مسلماً در بناهای مسكونی در روستاها و شهركهای كوچك و بزرگ ساخته می شوند. مسلماً در بناهای كوچك طرح بسیار ساده بوده. اما در ساختمانهای مسكونی چوبی بزرگ یك طبقه با توجه به مرتفع بودن آنها از زمین طبیعی بنا می گردد در مواردی در اصطلاح محلی طبقه كوتاه همكف «زیرزمین» نامیده می شود. در بناهای دو طبقه طرحهای سنتی برابر با نیاز و خواسته های زندگی پرجمعیت با فضاهایی در یك راستا و مواردی به شكل مجموعه با توجه به روابط فضاهای متداخل در یكدیگر به وجود می آید.