اثرات نور در طبیعت

اثرات نور در طبیعت

چکیده:

1-برنامه نوری

بیشـتر پرنده ها تولید مثل فصلی دارنـد و چرخة تولید مثلی آنها توسط تغییر در طول روز كنتـرل میشود. نور از طریق تأثیر بر هیپو تالاموس تولید هورمون محرك غدد جنسی توسط هیپوفیز را كنترل می كند و در نهایت مسئول كنترل تخمك گذاری در مرغ و اسپرم سازی در خروس می باشد . البته مرغ و خروس در تاریكی یا عدم تغییر محسوس در چرخة روشنایی / تاریكی روزانه نیز می توانند تولید مثل داشته باشند .

به عنوان مثال مرغ هایی كه در تاریكی مطلق نگهداری شده اند و گله های مادر تجاری كه در مناطق استوایی بدون نور مصنوعی پرورش می یابند ، بالغ شده و تخمك گذاری می نمایند . بنا براین تأثیر روشنایی و برنامه نوری بر تولید مثل گله های مادر گوشتی مطلق نیست . متأسفانه تعدادی از مزارع دورة نوری طبیعی 12 ساعت روشنایی : 12 ساعت تاریكی ثابت دارند و تعداد اندكی از آشیانه ها به طور كامل نسبت به نور نفوذ ناپذیر اند . در نتیجه برای اغلب گله های تجاری می باید برنامة نوری تنظیم گردد بطوریكه با اجرای این برنامة نوری چرخة تولید قابل پیش بینی و سن بلوغ جنسی ، تداوم تولید تخم مرغ و باروری كنترل گردد .

الف) اصول پایه تحریك نوری

پرنده ها بدلیل تأثیر محرك نور بر هیپو تالاموس در مغز ، بین شب و روز تمایز قائل می شوند . انرژی نوری به واسطه های عصبی تبدیل می شود كه نهایتاً این واسطه های عصبی موجب ترشح كلیة هورمون های مهم محركة غدد جنسی از هیپو فیز می شوند .اما در واقع پرنده ها به وسیلة كل دوره روشنایی تحریك نمی‌شوند بلكه به وسیلة دو بخش مهم از این دوره تحریك می شوند . پرنده ها به زمان آغاز روشنایی و متعاقب آن به دورة 11 تا 13 ساعت بعد از روشنایی حساس هستند . دورة دوم ، مرحلة حساس نوری نامیده می شود و برای ادراك بلند شدن یا كوتاه شدن طول روز توسط پرنده ضروری است . طول روز كوتاه تحریك كننده نیست در حالیكه طول روز بلند موجب آغاز و تداوم تولید و ترشح هورمون هایی می شود كه تخمك گذاری یا اسپرم سازی را كنترل می كنند . بنا براین اگر پرنده ها نور را در طی دورة حساس نوری كه 11 تا 13 ساعت بعد از شروع طلوع یا روشنایی رخ می دهد دریافت كنند تخمدان یا بیضة آنها فعال می شود . الگوی طلوع / غروب یا روشنایی / تاریكی تنظیم كنندة چرخة درونی پرنده است كه این چرخه یك ساعت بیولوژیكی است. در شرایط تجاری مرحلة حساس نوری تحت كنترل است و زمان مرحلة حساس نوری نسبی است و بر طبق ساعت زمانی معمول نیست .