مقاله ای درباره بازار وكیل شیراز

بازار وكیل شیراز

چکیده:

بازار نو (شیراز)

این بازار از جانب دروازه اصفهان و در امتداد بازار وكیل ساخته شده و بانی آن میرزا یوسف اشرفی مازندرانی – از وزرای شیراز – است كه به سال 1229 هـ.ق از منصب خود بركنار گردید. این بازار در ابتدا به «بازار میرزایوسفی» شهرت داشت ولی از اواخر دورة قاجار به جهت جدیدالاحداث بودن آن به بازار نو معروف شد.

بازار وكیل (شیراز)

این مجموعه ارزشمند، در شرق میدان شهرداری شیراز و جنب مسجد جامع واقع گردیده و از ساخته های كریم خان زند است كه ظاهراً ساختمان آن بعد از سال 1187 هـ.ق آغاز شده است. (نقشة ش 142 و 144)

به اعتقاد نویسندگان، كریم خان زند در ساخت این بازار، بازار قیصریه لار را مدنظر داشته و به روایت دیگر، كریم خان بازار وكیل را از روی بازار صفوی كازرون (بازاری كه در دوره كریم خان زند برپا بوده و بعدها در دوره قاجاریه خراب و نوسازی شد) ساخته است. علی رغم شباهت معماری بازار به معماری دوره صفوی، همچون دیگر آثار كریم خان زند دارای ویژگی ها و خصوصیات منحصر به فردی است و همچنین از نظر وسعت، عرض و تزیینات بر مجموعه بازارهای قبلی رجحان دارد.

همزمان با ساخت بازار و برای تسهیل بازرگانی و تجارت، سراها، گمرك و ضرابخانه ای در كنار بازار ساخته اند كه ساختمان آنها هم اكنون بر جای مانده است. بازار وكیل در دوره زندیه از رونق زیادی برخوردار بوده و پیشه های مختلفی در آن به فعالیت اشتغال داشتند، اما با انتقال پایتخت در اوایل دوره قاجار،‌ از رونق آن كاسته شد. مالكیت بناها و حجره های بازار در اختیار كریم خان و جانشینان او بود كه با اجاره بهای نسبتاً كمی در اختیار بازرگانان و سایر پیشه وران قرار داده می ش بازار وكیل در حال حاضر متشكل از یك رشته اصلی شمالی – جنوبی و یك رشته كوچكتر غربی – شرقی است كه در محل تقاطع آنها چهار سوق وسیع و زیبایی ساخته اند. سراها و دیگر بناهای مرتبط با بازار نیز در حواشی رشته اصلی بازار قرار گرفته و با درگاه و دالان هایی بدان راه می یابند.