مقاله تاریخچه عدد

تاریخچه عدد

چکیده:

پیشگفتار

مردمان روزگاران گذشته كه عدد را نمی شناختند و با عدد نویسی سروكار نداشتند ، چگونه می توانستند چیزها را بشمارند ؟ چقدر طول می كشید تا چوپانی برای شمردن هر یك از گوسفندهای گله اش یك نشانه به كار ببرد؟ شمردن و عدد نویسی چگونه پدید آمد ؟ چگونه سونیای هندی و یا صفر عربی به رقمهای عدد نویسی راه یافت و سبب پیشرفتهای بزرگ در علم و صنعت و بازرگانی نوین شد؟ چه شد كه امروز بی آنكه بیندیشیم ، از یكانها، دهگانها ، و صدگانها ،.... استفاده

می كنیم و عددها را هر قدر هم كه بزرگ باشند به آسانی می نویسیم و می خوانیم ؟

امروز عدد زبان علم و زندگی است بدون استفاده از عدد هیچ پیشرفتی در

زمینه های علمی و صنعتی و اجتماعی و حتی داد و ستد و گردش زندگانی روزانه آدمی امكانپذیر نیست.

آیزاك آسیموف دانشمند آمریكایی درباره اندیشه ها و تلاشهایی كه از دیرباز برای شمردن و عددنویسی و حساب كردن به كار رفته به پژوهش پرداخته است و از تاریخ پیشرفتهای آدمی با تكیه بر رگه های علمی این تلاش چندین هزار ساله كه به عدد نویسی و پدید آمدن ریاضیات نوین انجامید به زبانی ساده و گیرا سخن

می گوید .

این متن ترجمه و بازپرداختی است از آنچه آسیموف در این زمینه برای نوجوانان نوشته است چون كتاب بیشتر برای خواندگان انگلیسی زبان نوشته شده است ناگزیر بعضی از نكته های آن كنار گذاشته شد و بسیاری نكته ها بر آن افزوده شد تا برای نوجوانان زبان ایرانی سودمند تر و آموزنده تر باشد.

شمردن

هزاران سال پیش وقتی كه مردمان از یكدیگر می پرسیدند «چند تا ؟» یا

 «چقدر ؟» پاسخ دادن به این پرسشها برایمان آسان نبود . نیاز به عدد داشتند تا بتوانند پاسخی درست به این گونه پرسشها بدهند .

فرض می كنیم كه مردمان آن روزگار می خواستند بدانند چندتا گوسفند دارند تا اطمینان پیدا كنند كه هیچ یك از گوسفندهایشان گم نشده است فرض می كنیم كه مردمان آن روزگار می خواستند بدانند از زمانی كه اتفاقی برایشان افتاده است چند روز گذشته است فرض می كنیم كه مردمان آن روزگار می خواستند بدانند چند نفر بیگانه وارد قبیله شان شده اند .

مردمان آن روزگار می توانستند برای پاسخ دادن به این گونه پرسشها به چیزی كه در دسترس داشتند اشاره كنند یا از آن نام ببرند اگر كسی از دیگری می پرسید « از آخرین باری كه قبیله ما خرسی را كشت چند روز می گذرد ؟» امكان داشت به او چنین پاسخ داده شود : « روزی و روز دیگر و روز دیگر و روزگیر و روز دیگر .»

چنین پاسخی گذشته از اینكه تا اندازه ای ناشیانه به نظر می آید به آسانی ممكن است آدمی را گمراه كند و شنونده پاسخ درست را نیابد .

مردمان آن روزگار می توانستند برای پاسخ دادن به این گونه پرسشها چیزی را با چیز دیگری بسنجند و پاسخی بهتر و روشنتر بدهند . می توانستند نگاهی به مجموعه درختهایی كه در همان نزدیكی كنار رودخانه دیگر و درخت دیگر و درخت دیگر .مردمان آن روزگار با استفاده از چنین سنجشی می توانستند به پرسشی كه از آنها شده بود چنین پاسخ بدهند: « به آن درختها نگاه كن ، از آخرین باری كه قبیله ما خرسی را كشت روزهایی برابر با درختهایی كه در آنجا دیده می شود می گذرد .»